Serwis informacyjny
Miasta i Gminy Murowana Goślina

Obrona Cywilna ma na celu ochronę ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny oraz współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków (art. 137 ustawy z dnia z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 2017 poz. 1430 z późn. zm.).

Międzynarodowym znakiem graficznym obrony cywilnej jest niebieski trójkąt równoboczny na pomarańczowym tle, nie dotykający wierzchołkami krawędzi.

Centralnym organem administracji rządowej w sprawach obrony cywilnej jest Szef Obrony Cywilnej Kraju. Terenowymi organami obrony cywilnej są wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast).

Szczegółowy katalog zadań obrony cywilnej zawiera Pierwszy Protokół Dodatkowy do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r., dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, sporządzony w Genewie dnia 8 czerwca 1977 r. (Dz.U. 1992, Nr 41, poz. 175), który Rzeczpospolita Polska przyjęła 19 września 1991 r. 

W rozumieniu Protokołu określenie "obrona cywilna" oznacza wypełnianie wszystkich lub niektórych wymienionych niżej zadań humanitarnych, mających na celu ochronę ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych, i przezwyciężanie ich bezpośrednich następstw, jak też zapewnienie warunków koniecznych do przetrwania.

Są to następujące zadania:

• służba ostrzegawcza;
• ewakuacja;
• przygotowanie i organizowanie schronów;
• obsługa środków zaciemnienia;
• ratownictwo;
• służby medyczne, włączając w to pierwszą pomoc oraz opiekę religijną;
• walka z pożarami;
• wykrywanie i oznaczanie stref niebezpiecznych;
• odkażanie i inne podobne działania ochronne;
• dostarczanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia;
• doraźna pomoc dla przywrócenia i utrzymania porządku w strefach dotkniętych klęskami;
• doraźne przywrócenie działania niezbędnych służb użyteczności publicznej;
• doraźne grzebanie zmarłych;
• pomoc w ratowaniu dóbr niezbędnych dla przetrwania;
• dodatkowe rodzaje działalności, niezbędne dla wypełnienia któregoś z zadań wyżej wymienionych, w tym planowanie i prace organizacyjne.

Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi przeznaczonymi do wykonywania zadań obrony cywilnej są formacje obrony cywilnej. Formacje tworzą w drodze rozporządzenia ministrowie, a wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast) – w drodze zarządzenia, uwzględniając w szczególności: skalę występujących zagrożeń, rodzaj formacji, ich przeznaczenie oraz stan osobowy i organizację wewnętrzną. Formacje obrony cywilnej mogą tworzyć także pracodawcy.

Obowiązek obywateli w zakresie obrony cywilnej polega na:

1. odbywaniu:
   • służby w obronie cywilnej;
   • przysposobienia obronnego w zakresie powszechnej samoobrony ludności;
   • szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony ludności;
2. wykonywaniu innych zadań przewidzianych w ustawie o powszechnym obowiązku obrony.

* * * * *

POWSZECHNA SAMOOBRONA

Powszechna samoobrona to termin z zakresu wojskowości, który określa  oddolną formę obrony narodowej, polegającą na samorzutnym, trwałym lub doraźnym organizowaniu się ludności cywilnej w miejscu zamieszkania, dla przeciwstawienia się zagrożeniom życia, zdrowia, mienia i środowiska. Zagrożenia te mogą wynikać zarówno z działalności ludzkiej, jak i z przyczyn naturalnych (klęski żywiołowe).

Obowiązek samoobrony powszechnej obejmuje każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej. Szczegółowe uregulowania w tej materii znajdują się w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w artykule 85 (Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona ojczyzny), oraz w ustawie o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 listopada 1967 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 1430).

Osoby posiadające obywatelstwo polskie, zdolne ze względu na stan zdrowia, podlegają obowiązkowi szkolenia ludności w zakresie powszechnej samoobrony. Szkolenie ludności w zakresie powszechnej samoobrony ma na celu przygotowanie do samoobrony przed środkami masowego rażenia oraz innymi działaniami nieprzyjaciela.

W ramach przygotowania do samoobrony osoby posiadające obywatelstwo polskie mogą być zobowiązane do:

• przygotowania ochrony budynku lub lokalu mieszkalnego oraz mienia osobistego i indywidualnego;
• zabezpieczenia własnych źródeł wody pitnej i środków spożywczych przed zanieczyszczeniem lub skażeniem;
• utrzymywania i konserwacji posiadanego oraz przydzielonego sprzętu i środków ochrony;
• utrzymywania i konserwacji domowych pomieszczeń ochronnych;
• wykonywania innych przedsięwzięć mających na celu ochronę własnego życia, zdrowia i mienia oraz udzielania pomocy poszkodowanym.

OBOWIĄZKI LUDNOŚCI W ZAKRESIE PRZYGOTOWANIA DO POWSZECHNEJ SAMOOBRONY

1. Zapoznanie się z rodzajami alarmów, sposobami ogłaszania i odwoływania oraz zasadami zachowania się po ich usłyszeniu,
2. Zapoznanie się z rozmieszczeniem najbliższych budowli ochronnych w miejscu pracy i zamieszkania,
3. Zaopatrzenie siebie i członków rodziny w indywidualne środki ochrony przed skażeniami,
4. Zaopatrzenie domowej apteczki w podstawowe leki i materiały opatrunkowe,
5. Opanowanie zasad i sposobów udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym,
6. Zgromadzenie i odpowiednie zabezpieczenie zapasów żywności i wody dla siebie i rodziny na czas utrzymywania się zagrożenia,
7. Przygotowanie mieszkania (budynku) pod względem ppoż., zaciemnienia i ochrony przed skażeniami,
8. Zabezpieczenie - na wsi budynków inwentarskich, zwierząt, płodów rolnych i pasz oraz wody pitnej dla ludzi i zwierząt,
9. Zapoznanie się z zasadami wykonywania prostych prac ratunkowych w rejonie porażenia,
10. Przypadku zarządzenia ewakuacji - zabezpieczenie mienia, wyłączenie dopływu wody, prądu, gazu, spakowanie rzeczy osobistych, dokumentów, środków ochrony przed skażeniami oraz żywności, ścisłe wykonywanie poleceń organizatorów ewakuacji.

SYSTEM ALARMOWY OBRONY CYWILNEJ

Jednym z przedsięwzięć obrony cywilnej jest organizacja systemu ostrzegania i alarmowania ludności, który ma ostrzegać ludność przed grożącym niebezpieczeństwem napadu z powietrza oraz skażeniem promieniotwórczym i chemicznym, a także o klęskach żywiołowych i zagrożeniu środowiska w celu umożliwienia jej odpowiedniego zareagowania. Do ogłaszania i odwoływania alarmów wykorzystuje się: syreny alarmowe, radiowęzły radiofonii przewodowej oraz zastępcze środki alarmowania (syreny ręczne, gongi, dzwony kościelne, pojazdy z urządzeniami nagłośniającymi, itp.).

Rodzaje alarmów, sygnały alarmowe, komunikaty ostrzegawcze (PDF).